Wujudkan adab lakonan menepati syariah

INDUSTRI filem Iran berkembang pesat sejak tercetusnya Revolusi Islam pada 1979 yang menumbangkan diktator pro Barat, Shah Iran. Jumlah filem bertambah dari tahun ke tahun walaupun Iran menguatkuasakan kod etika menepati syariah yang sangat tegas dalam penerbitan filem.

Tidak ada dalam dunia ini negara yang paling tegas dan mengenakan syarat menepati syariah yang ketat kecuali Iran. Di peringkat skrip lagi pihak berkuasa akan menapis untuk memastikan filem yang diterbitkan tidak melanggar syariah.

Salah satu sebab Iran adalah kuasa politik penting di Asia Barat yang menentang Barat. Iran memastikan filem yang diterbitkan tidak menjadi pemangkin sosiobudaya dan pemikiran sekular Barat. Kerana itu filem-filem Iran tidak berupa filem Hollywood dan mendekati gaya Italian neo-realisme yang berkembang di Itali pada tahun 1930-an.

Bagi Iran, filem yang membawa pemikiran sekular Barat adalah filem anti Islam. Kerana itu diwujudkan kod etika menepati syariah dalam adab-adab lakonan terutama melibatkan lelaki dan wanita. Pelakon wanita dilarang sama sekali mendedahkan aurat dan tidak boleh berpegangan tangan dengan lelaki. Iran juga melarang adegan lelaki dan wanita dalam sebuah bilik waima watak sepasang suami isteri.

Pihak berkuasa agama di negara ini, misalnya Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (Jakim) perlu merangka adab-adab lakonan menepati syariah. Adab lakonan ini perlu diwujudkan untuk memberi pemahaman kepada penggiat dalam industri filem mengenai perlakuan yang boleh dan tidak dibolehkan dalam lakonan.

Dalam filem tempatan adegan bergomol lelaki dan perempuan adalah satu kebiasaan. Paparan begini perkara biasa pada sudut pemikiran sekular Barat. Kita pula mengambil ini sebagai acuan semasa membangunkan industri filem. Kerana itu tidak hairanlah apabila segelintir pengarah filem mempertahankan adegan keterlaluan lelaki dan wanita sebagai "keperluan". Golongan ini akan menjadi penentang di barisan depan apabila adab-adab lakonan ini dilaksanakan. Malah ada pengarah yang dilabelkan sebagai "Islamik" tanpa rasa segan silu membuat adegan wanita berenang dengan baju mandi. Baginya paparan itu satu "keperluan" walaupun melanggar adab.

Alasan

Ada filem tempatan mewajarkan aksi watak bohsia dipeluk dan dibelai lelaki kononnya untuk menunjukkan keadaan sebenar seolah-olah masyarakat tidak pernah melihat bohsia. Baru-baru ini sebuah stesen televisyen menyiarkan adegan lelaki dan wanita Islam bercium dan wanita itu tidur atas dada lelaki. Alasannya untuk menunjukkan kemesraan sepasang suami isteri. Ini antara perkara yang mendesak adab-adab lakonan menepati syariah diwujudkan dengan segera. Tujuannya untuk memberi pemahaman mengenai salah laku yang dianggap satu kebiasaan. Adab-adab lakonan ini boleh meningkatkan kesedaran pelakon khususnya wanita supaya tidak terjebak dengan frasa, "Ala, itu cuma lakonan."

Cerita boleh disampaikan dengan pelbagai cara dan tidak ada alasan untuk memaparkan perlakuan yang bertentangan dengan adab agama dan budaya. Misalnya untuk menunjukkan lelaki dan wanita melakukan perkara sumbang dalam bilik, cukuplah menunjukkan keadaan mereka sebelum masuk dan selepas keluar dari bilik.

Dalam seni memang ada lesen kreatif. Tetapi lesen ini tidak boleh menafikan adab-adab yang ditetapkan oleh agama dan budaya. Iran telah membuktikan lakonan boleh disesuaikan dengan tuntutan syariah dengan syarat tidak mengambil bulat-bulat dari sudut pengertian Barat. Malah industri filem Iran jauh lebih maju berbanding filem tempatan yang bebas memaparkan perlakuan lelaki dan wanita yang mengaibkan.

Tetapi dalam usaha menzahirkan adab-adab lakonan ini, Jakim pasti berdepan dengan golongan yang defensif. Mereka akan menyerang dengan hujah dangkal sama seperti menyanggah teguran mufti terhadap pemesongan akidah dalam filem seram. Tetapi mereka lupa mufti bukan bercakap mengenai cara membuat filem tetapi perlakuan dalam filem.

Stesen TV AlHijrah boleh dijadikan model kerana telah berjaya memperlihatkan keyakinan menguatkuasakan adab-adab lakonan menepati syariah di stesen itu. Filem Tasbih Cinta dari Indonesia juga boleh dijadikan sebagai model di mana tidak ada bersentuhan antara lelaki dan perempuan.  Jakim atau Jabatan Agama Islam Wilayah Persekutuan (JAWI) dan Jabatan Agama Islam negeri lain boleh menggunakan model yang dimulakan oleh TV AlHijrah. Walaupun peraturan agak ketat, TV AlHijrah menerima banyak drama daripada penerbit. Ini membuktikan penerbit dan pengarah akur dengan peraturan tersebut. Kewujudan adab lakonan ini perlu dipromosi dengan hebat supaya timbul kesedaran kalangan penerbit, pengarah dan pelakon. Adab lakonan ini tidak akan menjejaskan mutu filem atau lakonan malah boleh mengubah persepsi buruk terhadap mereka yang berkecimpung dalam industri filem.